Киевтік жазушы: «Қазақстанның солтүстігі Украинаның жері»

Киевтің жазушысы және философы Петр Кралюк «День» деп аталатын басылымға арналған мақалада Ресейдің бірнеше аймағы мен Қазақстан солтүстігін Украина жері деп жариялады.

Жазушының айтуынша, украиндар Сібірге XVI ғасырда келді. Ресей империясы кезінде Сібір аймақтарына жаппай қоныстана бастады. Жазушының тарихнамасында қазіргі Новосибирск және Омбы облыстарының, Алтай өлкесінің және Қазақстанның солтүстігінің аумақтары Украина жері деп аталады.

Ол украин ұлтының өкілдері ХІХ ғасырдың соңында осы аймақта қоныстанғанын айтты. Сонымен қатар, философ мақаласында осы уақытқа дейін Сібір бір жарым ғасырдан астам уақыт бойы Ресейдің құрамында болғанын көрсетпеген.

- «1897 жылғы халық санағы бойынша, бұл аймақта 200 мыңнан астам украин өмір сүрді. Бұл аз қоныстанған Сібір жерлері үшін көп. 1905 және 1917 жылғы төңкерістерден кейін халықты аймаққа көшірудің тағы екі толқыны болды» - деп жазды публицист.

Кралюк сонымен бірге Кеңес өкіметі орнағаннан кейін 1917-1922 жылдардағы азаматтық соғыс кезіндегі украин қозғалыстары туралы айтты. Ол бірнеше көші-қон толқындарынан кейін де ұлт Сібірде көп емес екенін мойындады. Осылайша, 1926 жылғы халық санағы «сұр сына» халықтың шамамен 40%-ын құрағанын көрсетті. Тағы бір көші-қон толқыны 1930-40 жылдары болды: фашистік Германия жаулап алған КСРО-ның батыс аймақтарының тұрғындары Сібірге эвакуацияланды.

Жазушының мақаласындағы басқа «украин» жерлері – «жасыл сына» аумағына кіретін Приморье, Хабаровск аймағы және Амур облысы. Кралюк украин өкілдері бұл аймаққа тек XIX ғасырдың соңында — Ресей территориясына айналғаннан бірнеше ондаған жылдар өткен соң қоныстанғанын атап өтті.

- «Одессадан арнайы кемелермен украиндарды алыс жерлерге алып кеткен» - деген Кралюк.

Жазушы көші-қон әсіресе бүкіл Ресейді теміржолмен байланыстыратын Транссібір темір жолын салғаннан кейін күшейгенін атап өтті. Оның айтуынша, XIX ғасырдың аяғы мен 1916 жылға дейін 276 мың адам Украинадан Қиыр Шығысқа көшкен.

- «Қоныс аударушылардың басым бөлігін шаруалар құрады. Оларды Қиыр Шығысқа айдап салды. Олар үлкен жер учаскелерін алып, үй алуға үміттенді» - дейді философ.

Оның пікірінше, тек украиндардың арқасында Қиыр Шығыс аймағы дами бастады. Сонымен қатар, ол Ресейді украиндарды ұлттық мәдениеттің дамуына жағдай жасаудан айырды деп айыптады.

Жазушының айтуынша, Украинаның Қиыр Шығыс Республикасы — 1917 жылғы революция кезінде құрылған автономия туралы айтып, большевиктерді аймақтағы ұлттық қозғалыстарды сөгіп, одан әрі орыстандыру саясатын жүргізді.

Бұған дейін Кралюк Ресейге Брянск, Курск, Белгород, Воронеж, Ростов, Волгоград және Саратов облыстарына, сондай-ақ Краснодар өлкесіне аумақтық талаптар қоятын мақалалар жариялады. Бұл аумақтарды Стародубщина, Шығыс Слобожанщина және Шығыс Донбасс деп атады.

Украиналық саясаткерлер Ресейге қарсы бірнеше рет мәлімдеме жасаған еді. Жоғарғы Раданың бұрынғы депутаты Борислав Береза Мәскеуде Қырымды басып алу үшін елеулі саяси катаклизмдерді күтуге шақырды, ал ұлтшыл Дмитрий Ярош Краснодар өлкесін, Воронежді және Ростов облысының бір бөлігін басып аламын деп қорқытты.